Ngày 17/10, Ủy ban châu Âu vừa thông qua việc đệ trình Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA), chuẩn bị cho việc ký kết và hoàn tất tiến trình.

Các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn xuất khẩu vào thị trường EU rộng lớn khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU có hiệu lực. Theo đó, đối với mặt hàng thủy sản, Hiệp định EVFTA sẽ xóa bỏ thuế quan hoàn toàn (trừ cá ngừ đóng hộp và cá viên) với lộ trình dài nhất là 7 năm, cá ngừ đóng hộp áp dụng hạn ngạch thuế quan là 11.500 tấn. Bên cạnh đó, khi Hiệp định EVFTA được ký kết sẽ tạo ra cơ hội để các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường mới như Hà Lan, Tây Ban Nha, Ý… Đồng thời, nâng cao khả năng cạnh tranh của hàng thủy sản Việt Nam so với nhiều đối thủ chưa tham gia các FTA.

Hiện mặt hàng tôm, cá tra, cá ngừ là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang thị trường EU. Đối với sản phẩm cá ngừ, Thái Lan, Trung Quốc đang là hai đối thủ lớn nhất của Việt Nam, nắm giữ nhiều thị phần xuất khẩu nhất nhưng cả hai quốc gia trên đều chưa ký kết FTA với EU. Điều này đồng nghĩa với sản phẩm cá ngừ của Việt Nam có lợi thế tuyệt đối về thuế so với hai nước trên tại hai khu vực thị trường lớn là EU.

Tương tự với sản phẩm cá ngừ, Việt Nam hiện đang đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu các sản phẩm tôm với thị phần 14%, đứng đầu là Ấn Độ với 15% thị phần. Sau khi EVFTA có hiệu lực, Việt Nam sẽ được cắt giảm thuế nhập khẩu tôm nguyên liệu và cả thuế xuất khẩu tôm chế biến vào EU, trong khi đó quá trình đàm phán FTA giữa Ấn Độ và EU cũng đang bị tạm ngưng. Đây được xem là cơ hội để sản phẩm tôm xuất khẩu Việt Nam vươn lên cạnh tranh vị trí xuất khẩu hàng đầu với Ấn Độ dành lấy thị phần tại thị trường này.

Đối với các sản phẩm thủy sản cạnh tranh về giá hiện nay là rất lớn trong khi đó mức thuế xuất khẩu thủy sản vào một số thị trường hiện nay rất cao. Cụ thể, tôm xuất khẩu của Việt Nam vào khu vực EU có mức thuế trung bình là 6 - 20%, mặt hàng cá ngừ cũng có mức thuế từ 11 - 20%. Vì vậy khi EVFTA có hiệu lực, việc cắt giảm các dòng thuế sẽ giúp sản phẩm thủy sản Việt Nam hạ giá thành đáng kể, nâng cao khả năng cạnh tranh và kim ngạch xuất khẩu. Mặt khác, ngoài các lợi thế về mặt thuế quan, ngành thủy sản Việt Nam cũng có thêm nhiều cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài, nâng cao công nghệ sản xuất và chất lượng sản phẩm.

Trong 9 tháng đầu năm 2018, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường EU đạt 1,111 tỷ USD tăng 6,2% so với cùng kỳ năm 2017. Trong đó, Thị trường EU đứng đầu về nhập khâu tôm của Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu sản phẩm tôm sang thị trường EU trong 9 tháng đầu năm 2018 đạt hơn 648 triệu USD, tăng 11,1% so với cùng kỳ năm 2017, chiếm 24,7% tỷ trọng xuất khẩu sản phẩm tôm của Việt Nam. Xuất khẩu cá tra của Việt Nam sang thị trường EU đạt hơn 176 triệu tăng 14,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

Văn Thọ